लाकडी घाणा तेल हे पारंपारिक भारतीय तेल आहे जे विविध बिया, नट(nuts) आणि धान्यांपासून लाकडी प्रेस किंवा “घाणा " वापरून काढले जाते.  या प्रक्रियेमध्ये बियाणे किंवा काजू लाकडी मुसळाच्या सहाय्याने बारीक केले जाते आणि ह्या बारीक केलेल्या पदार्थांपासून पासून तेल काढले जाते. तेल काढण्याच्या या पद्धतीला "कोल्ड-प्रेस्ड" असेही म्हणतात कारण प्रक्रियेदरम्यान उष्णता वापरली जात नाही, ज्यामुळे तेलातील नैसर्गिक पोषकतत्वे आणि चव टिकून राहण्यास मदत होते.

इतिहासबद्दल सांगायचं झालं तर,

लाकडी घाणा तेलांचा भारतीय संस्कृती आणि पारंपारिक औषधांमध्ये समृद्ध इतिहास आहे. आयुर्वेदामध्ये, एक प्राचीन भारतीय औषध प्रणाली मध्ये, लाकडी घाणा तेलाचा  विविध आरोग्यदायी फायद्यांसाठी अनेक वर्षांपासून वापर केला जात आहे. उदाहरणार्थ, तिळाचे तेल आयुर्वेदिक औषधांमध्ये त्याच्या दाहक-विरोधी आणि अँटिऑक्सिडंट गुणधर्मांसाठी तसेच त्वचा आणि केसांचे आरोग्य सुधारण्याच्या क्षमतेसाठी वापरले गेले आहे आणि आज देखील वापरले जात आहे.

लाकडी घाणा तेल भारतीय घरांमध्ये पिढ्यानपिढ्या वापरले जात आहे आणि आजही ते त्यांच्या पौष्टिक आणि औषधी गुणधर्मांसाठी अत्यंत महत्वाचे मानले जातात. “ घाणा " हा शब्द लाकडी प्रेसचा संदर्भ देतो जो पारंपारिकपणे बियाणे, काजू आणि धान्यांपासून तेल काढण्यासाठी वापरला जातो. लाकडी प्रेसचा वापर तेलातील नैसर्गिक पोषक आणि चव टिकवून ठेवण्यास मदत करतो, ज्यामुळे उष्णता किंवा रसायनांचा वापर करून काढलेल्या तेलांपेक्षा ते आरोग्यदायी आणि अधिक चवदार ठरते.

लाकडी घाणा तेल बनवण्याच्या प्रक्रियेमध्ये बिया किंवा काजू लाकडी मुसळाच्या सहाय्याने  बारीक केले जाते, त्या नंतर लाकडी प्रेसमध्ये ठेवले जाते. प्रेस स्वहस्ते चालविली जाते आणि तेल काढेपर्यंत बारीक केलेली सामग्री साच्या मध्ये दाबली जाते.  तेल काढण्याची ही पारंपारिक पद्धत भारतात हजारो वर्षांपासून वापरली जात आहे आणि अजूनही अनेक ग्रामीण भागात ती वापरली जाते.

लाकडी घाणा तेलांचा इतिहास समजून घेण्याचे महत्त्व या वस्तुस्थितीत आहे की हे तेल शतकानुशतके भारतीय संस्कृती आणि पाककृतीचा अविभाज्य भाग आहे. ते केवळ स्वयंपाकासाठीच वापरले जात नाही, तर त्वचेचे आजार, सांधेदुखी आणि पाचक समस्यांवर उपचार करण्यासारख्या औषधी कारणांसाठी देखील वापरले जाते. आयुर्वेदिक औषधांमध्ये, आरोग्य आणि निरोगीपणाला प्रोत्साहन देण्यासाठी लाकडी घाणा तेलांचा वापर अनेकदा मसाज थेरपी आणि हर्बल उपचारांमध्ये वापर केला जातो.

एकूणच, लाकडी घाणा तेल भारतीय संस्कृती आणि पाककृतीचा एक प्रिय आणि महत्त्वाचा भाग आहे. त्यांचे अनोखे स्वाद आणि पौष्टिक गुणधर्म, तसेच त्यांचा समृद्ध इतिहास आणि सांस्कृतिक महत्त्व, त्यांना कोणत्याही स्वयंपाकघर किंवा औषधाच्या कॅबिनेटमध्ये एक मौल्यवान जोड बनवतात.

लाकडी घाणा तेल संपूर्ण आरोग्य आणि निरोगीपणासाठी विविध फायदे देतात. येथे काही प्रमुख फायदे आहेत:

पौष्टिक मूल्य:

लाकडी घाणा तेल यामध्ये जीवनसत्त्वे, खनिजे, अँटिऑक्सिडंट्स आणि निरोगी चरबी यासारखे आवश्यक पोषक तत्वे  असतात. हे पोषक तत्व शरीराच्या विविध कार्यांना मदत करू शकतात, जसे की हृदयाचे आरोग्य सुधारणे, प्रतिकारशक्ती वाढवणे, निरोगी त्वचेला प्रोत्साहन देणे आणि मेंदूचे कार्य वाढवणे.

दाहक-विरोधी गुणधर्म:

लकडीच्या तेलामध्ये ओमेगा-३ आणि ओमेगा-६ फॅटी अॅसिड्स सारखी उत्तम घटक असतात, ज्यात दाहक- विरोधी गुणधर्म असतात. हे घटक शरीरातील जळजळ कमी करण्यास आणि संधिवात, मधुमेह आणि हृदयविकार यांसारख्या जुनाट आजारांची लक्षणे दूर करण्यास मदत करू शकतात.

प्रतिजैविक गुणधर्म:

नारळाच्या तेलासारख्या काही लकडीच्या तेलांमध्ये लॉरिक ऍसिड, कॅप्रिक ऍसिड आणि कॅप्रिलिक ऍसिडच्या उपस्थितीमुळे प्रतिजैविक गुणधर्म असतात. ही संयुगे शरीरातील हानिकारक जीवाणू, विषाणू आणि बुरशी नष्ट करण्यास आणि आतडे निरोगी ठेवण्यास मदत करते.

सुधारित पचन:

लाकडी घाणा तेल पचन सुधारू शकते आणि सूज येणे, बद्धकोष्ठता आणि अतिसार यांसारख्या पाचक समस्यांची लक्षणे कमी करू शकतात. ते पाचक अतिसार होऊ नये या साठी मदत करते आणि निरोगी आंत्र हालचालींना प्रोत्साहन देतात.

त्वचा आणि केसांचे आरोग्य:

लाकडी घाणा तेल त्यांच्या मॉइश्चरायझिंग आणि पौष्टिक गुणधर्मांसाठी देखील ओळखले जाते, ज्यामुळे ते त्वचा आणि केसांची काळजी घेण्यासाठी उत्कृष्ट बनतात. ते त्वचेला हायड्रेट आणि मऊ करण्यास मदत करू शकतात

थोडक्यात,

लाकडी घाणा तेल शतकानुशतके आणि चांगल्या कारणास्तव भारतीय संस्कृती आणि पारंपारिक औषधांचा एक भाग आहे. ही तेले हृदयाच्या आरोग्यास मदत करण्यापासून ते त्वचा आणि केसांचे आरोग्य सुधारण्यापर्यंत अनेक प्रकारचे फायदे देतात. लाकडी प्रेस वापरून काढण्याची अनोखी पद्धत तेलाचे नैसर्गिक पोषक आणि चव टिकवून ठेवण्यास मदत करते, ज्यामुळे ते शुद्ध तेलांच्या तुलनेत आरोग्यदायी आणि चवदार बनते. याव्यतिरिक्त, लाकडी घाणा तेल बहुमुखी आहे आणि विविध पाककृती आणि औषधांमध्ये याचा वापर केला जाऊ शकतो .  तुम्हाला जर  विविध लाकडी घाणा तेलांबद्दल  जाणून घेण्यासाठी आमचा आधी चा ब्लॉग पहा.

तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत लाकडी घाणा तेलाचा समावेश करणे हे तुमचे आरोग्य सुधारण्याचा एक सोपा पण प्रभावी मार्ग असू शकतो.